📚FELSEFE SÖZLÜĞÜ

📜 1. METAFİZİK (GERÇEKLİK & VARLIK)

“Gerçek nedir? Biz gerçekten var mıyız?”
Bu bölüm, felsefenin en büyük sorularına dalış yapacağımız yer.

  • 🔮 Ontoloji (Varlık Felsefesi) → “Ben var mıyım, yoksa sadece bir simülasyon muyum?”
  • 💭 Dualizm (İkicilik) → Ruh ve beden ayrıdır diyen Descartes’in gözdesi.
  • 🌌 Panteizm → “Evrenin kendisi Tanrı’dır” diyen bir düşünce.
  • 🔄 Determinizm (Belirlenimcilik) → “Özgür irade? Hadi canım, her şey zaten yazılmış!”
  • ⚡ Kaos Teorisi → Bir kelebeğin kanat çırpışı, hayatını değiştirebilir mi?
  • 🎭 Platon’un Mağarası → “Gerçek dediğin şey belki de sadece gölgelerden ibaret…”

📌 Ekstra: The Matrix izlediysen, zaten metafizikle içli dışlısın!

🧠 2. EPİSTEMOLOJİ (BİLGİ & ALGILAMA)

“Ne biliyoruz? Ve bildiğimizi gerçekten biliyor muyuz?”

  • 🔍 Rasyonalizm → “Bilginin kaynağı akıldır!” diyen Descartes ve Leibniz ekibi.
  • 👁️ Empirizm → “Hayır, hayır! Her şey deneyimle öğrenilir.” diyen Locke ve Hume.
  • 🧩 Skeptisizm (Şüphecilik) → “Gerçekten bir şey bilebilir miyiz?” diye sormaktan asla yorulmayanlar.
  • 💡 A Priori & A Posteriori → Doğuştan mı biliriz, sonradan mı öğreniriz?
  • 🔁 Fenomenoloji → “Şeyleri olduğu gibi mi yoksa algıladığımız gibi mi görüyoruz?”

📌 Ekstra: Inception filmi aslında epistemolojik bir keşif değil de ne?

⚖️ 3. ETİK (İYİ VE KÖTÜ)

“İyi nedir? Kötü nedir? Gerçekten özgür müyüz?”

  • 🔵 Deontoloji → Kant der ki: “Doğru şey her zaman doğrudur!”
  • ⚫ Utilitarizm → “Maksimum mutluluk = en iyi ahlak!”
  • ⚔️ Egoizm vs. Altruizm → Kendini mi düşünmelisin, başkalarını mı?
  • 🛤️ Trolley Problemi → 1 kişiyi mi feda edelim, 5 kişiyi mi?
  • 🌀 Nihilizm → “Hiçbir şeyin anlamı yok!” (Dostoyevski burada göz kırpıyor.)
  • 🏛️ Erdem Ahlakı → “Önemli olan iyi bir insan olmaktır.” diyen Aristoteles ekolü.

📌 Ekstra: The Dark Knight (2008), Joker’in etik sistemleri altüst ettiği bir şaheser!

🏛️ 4. POLİTİK FELSEFE (DEVLET VE TOPLUM)

“Devlet neden var? İdeal düzen nasıl olmalı?”

  • ⚖️ Toplum Sözleşmesi → “Devleti biz mi kurduk, o mu bizi şekillendiriyor?”
  • 🏛️ Platon’un Devleti → “Filozof krallar yönetmeli!”
  • 🖤 Hobbes’un Leviathan’ı → “Güçlü bir devlet olmadan kaos olur!”
  • 🕊️ Liberalizm vs. Komünizm → “Özgürlük mü, eşitlik mi?”
  • 💣 Anarşizm → “Devlet olmadan yaşamak mümkün mü?”

📌 Ekstra: George Orwell’in 1984 romanı = Politik felsefenin distopik yüzü!

🎭 5. SANAT & ESTETİK (GÜZELLİK VE YARATICILIK)

“Sanat neden var? Güzel dediğimiz şey gerçekten güzel mi?”

  • 🎨 Estetik Yargı → “Güzel, bakanın gözünde midir?”
  • 🖼️ Sanat için sanat mı, toplum için sanat mı?
  • 🎭 Kant’ın Estetik Anlayışı → “Gerçek sanatçı beklentisiz beğenir!”
  • 🎬 Postmodern Sanat → “Sanatta kurallar var mı?!”

📌 Ekstra: Salvador Dali, Picasso ve Tarkovsky’nin işleri = Estetik felsefesinin pratiği!

⏳ 6. ZAMAN & VAROLUŞÇULUK (VAROLUŞ & ÖZGÜRLÜK)

“Zaman akıyor mu? Yoksa bir illüzyon mu?”

  • ⏳ Heidegger ve Zaman → “Zamanın içinde mi yaşıyoruz, yoksa zaman biz miyiz?”
  • 😵 Varoluşçuluk → “Sen, kendini yaratmalısın!” (Sartre’ın mottosu)
  • 💀 Memento Mori → “Ölümü hatırla!”
  • ⚡ Absürdizm → “Hayatın anlamı yoksa, eğlenelim bari!”

📌 Ekstra: Mr. Nobody filmi tam bir varoluşçuluk dersi gibi!